عضویت نداشتن ایران در کنوانسیون‌های بین‌المللی مربوط به حق تکثیر (کپی رایت) باعث شده است تا ایرانی‌ها گران‌ترین نرم‌افزارهای رایانه‌ای رایج دنیا را مجانی دانلود کنند یا با قیمتی بسیار اندک آن را خریداری کنند. همین امر سبب شد رسانه‌های خارجی از جمله رادیو بین‌المللی چین (CRI)‌ در گزارش‌هایی از قیمت پایین نرم‌افزار در ایران پرده بردارند.
در بخشی از تحقیقات تیم گزارشگران چینی ادعا شده که هر کاربر ایرانی بیش از چهار هزار دلار نرم افزار غیرقانونی و نسخه کرک شده روی رایانه خود نصب کرده است. گزارش مذکور بر این نکته تأکید می‌کند که ایرانی‌ها بدون دغدغه و بدون آن‌که همچون کاربران کشورهای توسعه‌یافته نگران پی‌آمدها و جریمه‌های احتمالی باشند، می‌توانند محصولات نرم‌افزاری را دانلود کنند یا نسخه‌های کد شکسته را با قیمتی نازل خریداری کنند.
همچنین در این گزارش به این نکته اشاره شده است که رقم چهار هزار دلار بر اساس نیازهای یک کاربر معمولی محاسبه شده و می‌توان تصور کرد که این رقم برای کاربرانی که به کارهای فنی تخصصی مشغول هستند، به مراتب بزرگ‌تر و تکان‌دهنده‌تر است.

چهار هزار دلار رقمی دور از ذهن نیست
وقتی اعلام شد به‌طور متوسط روی هر یک از سیستم‌های کاربران ایرانی بیش از چهار هزار دلار نرم افزار غیرقانونی وجود دارد و این خبر را دویچه وله به نقل از رادیو بین‌المللی چین روی خروجی خود قرار داد، بسیاری بر این باور بودند که این رقم دور از ذهن و اغراق‌آمیز است.
رئیس کمیسیون نرم افزار سازمان نظام صنفی استان تهران در خصوص این ادعا در گفت‌وگو با ایران می‌گوید: «رقم اعلام شده از سوی منابع خارجی، رقم دور از انتظاری نیست؛ چرا که نصب سیستم عامل ویندوز، آفیس و چند برنامه مورد نیاز برای یک کاربر معمولی در خارج از کشور حدود 2 هزار دلار هزینه در پی دارد و این در حالی است که همین نرم‌افزارها را کاربران ایرانی به صورت رایگان و غیرقانونی روی سیستم‌های خود بارگذاری می‌کنند.»

رضا کرمی در ادامه می‌افزاید: «وقتی به قیمت واقعی نرم افزارها اشراف داشته باشیم دیگر اعلام عدد 4 هزار دلار نرم‌افزار غیرقانونی و نسخه کرک‌شده روی رایانه هر ایرانی دور از ذهن نیست چرا که هر نرم‌افزار از 100 تا چند هزار دلار قیمت دارد.»
این کارشناس حوزه نرم افزار در ادامه می‌گوید: «سال گذشته مرکز تحقیقات فناوری اطلاعات و ارتباطات پیشرفته دانشگاه صنعتی شریف، پژوهشی را تحت عنوان «پروژه طرح مهاجرت به نرم افزارهای آزاد/متن باز» انجام دادند که در این طرح تقریباً به چنین عددی اشاره شده بود بنابراین بار اول نیست که ادعا شده است که چنین رقمی نرم‌افزار غیرقانونی روی سیستم کاربران ایرانی وجود دارد.»
علی یکتایی کارشناس حوزه آی‌تی نیز در پاسخ به این سؤال که به نظرتان این خبر تا چه اندازه می‌تواند صحت داشته باشد، می‌گوید: اگر بخواهیم به‌طور متوسط در نظر بگیریم، این مبلغ احتمالاً بیشتر از این خواهد بود و ممکن است چیزی در حدود ده هزار دلار باشد؛ چرا که نرم‌افزار‌ها قیمت بسیار بالایی دارند به همین خاطر ممکن است در کشورهایی که قانون کپی رایت را رعایت می‌کنند، افراد برنامه‌های محدودی روی سیستم خود داشته باشند یا از نسخه‌های قدیمی‌تر استفاده کنند تا هزینه آپدیت نرم افزار را نپردازند.
این کارشناس حوزه آی‌تی در ادامه می‌گوید: «به نظرم هر فردی می‌تواند به راحتی به واقعی بودن این رقم دست پیدا کند برای این کار کافی است به نرم‌افزارهای موجود روی سیستم خود نگاهی داشته باشیم و با در نظر گرفتن قیمت آن‌ها با یک جمع ساده به عدد اعلام شده خواهیم رسید. به عنوان مثال در ایالات متحده صاحب یک لپ‌تاپ اگر سیستم‌عاملMicrosoft Windows7 Professional را انتخاب کرده باشد و بخواهد نرم‌افزارهایی همچون Nero Platinum، Eset NOD32 Antivirus V.5 3U، Microsoft Office Professional، Internet Download Manager، Cyberlink Powerdvd 13 Pro، Adobe Photoshop CS6 و چند نرم‌افزار دیگر را روی آن نصب کند، باید مبلغی حدود 2 هزار دلار بپردازد.
این در حالی است که یک کاربر ایرانی می‌تواند لپ‌تاپ خود را با همان سیستم‌عامل و نرم‌افزارها تقریباً به صورت مجانی سرهم کند.
البته اگر کاربر نرم‌افزارهایی همچون Adobe Premiere Pro CS6، AutoCAD LT 2014، Adobe Flash Professional CS6 و Adobe After Effects CS6 نیز روی سیستم خودش نصب کرده باشد باید رقم دوهزارو 157 دلار را به رقم قبلی اضافه کرد با همین حساب سرانگشتی می‌توان به راحتی دریافت که هر کاربر ایرانی به‌طور متوسط بیش از چهار هزار دلار نرم افزار غیرقانونی و کرک شده روی سیستم خود دارد. یکتایی با اشاره به این‌که برای بسیاری از کاربران ایرانی این واقعیت غیر‌قابل باور است که گاهی بهای یک نرم‌افزار می‌تواند از یک تبلت هم گرانتر باشد، می‌گوید: «در کشورهایی که قانون کپی رایت در آن‌ها رعایت می‌شود، این ویژگی برای کاربران در نظر گرفته می‌شود که فرد با خرید یک نرم‌افزار می‌تواند یک تبلت یا حتی لپ‌تاپ ارزان قیمت به صورت هدیه رایگان دریافت کند چرا که ارزش این هدیه رایگان فقط چند درصد مبلغی است که شما برای یک نرم‌افزار تخصصی پرداخت می‌کنید.»

مانعی بزرگ به نام نرم‌افزار قفل شکسته
شاید برای بسیاری از کاربران این سؤال مطرح شود وقتی انواع و اقسام نرم‌افزارها را می‌توان به‌طور رایگان یا با بهای اندک به دست آورد چه نیازی است که مبالغی با ارقام نجومی را برای دستیابی به آن‌ها پرداخت.
علی یکتایی کارشناس حوزه آی‌تی در این خصوص می‌گوید: «سالانه شرکت‌های نرم‌افزاری ضررهای هنگفتی از رعایت نکردن قانون کپی‌رایت در برخی کشورها متحمل می‌شوند؛ اگرچه ممکن است در ظاهر این به نفع کاربران کشورهایی باشد که قانون کپی رایت را رعایت نمی‌کنند ولی در نهایت باعث خواهد شد که هیچ‌گاه برنامه‌نویسی در این کشورها رشد نداشته باشد چرا که کپی‌های غیرقانونی گریبان نرم‌افزارهای داخلی را نیز خواهد گرفت به همین خاطر صادرات نرم افزار می‌تواند به عنوان یک منبع مهم صادراتی مطرح باشد که در کشور ما متأسفانه به آن صورت اقدامی در این زمینه صورت
نگرفته است.» به هرحال با تمامی موارد ذکر شده باید گفت متأسفانه ایران تاکنون در هیچ یک از کنوانسیون‌های بین‌المللی مرتبط با حقوق کپی‌رایت عضویت نداشته که این موضوع به ضرر منافع ملی کشور است تا جایی که به همین دلیل کشورمان نمی‌تواند در سازمان تجارت جهانی (WTO) عضویت داشته باشد؛ به‌طوری که از مجموع 700 سؤالی که سازمان تجارت جهانی برای قبول عضویت ایران ارسال کرده، بیش از 100 پرسش به صورت مستقیم به قانون کپی‌رایت مربوط می‌شود.
اگر بخواهیم نگاه واقع‌بینانه‌ای به نقض کپی‌رایت داشته باشیم، ممکن است این اقدام منافعی در برهه‌ای از زمان برای جامعه و کاربران داشته باشد اما در دراز مدت صدماتی به کشور وارد خواهد کرد که یکی از آن‌ها محرومیت از پیوستن به سازمان تجارت جهانی است.

به نقل از خبرآنلاین

گفت‌و‌گو با کارگردان «ولایت عشق» و «تنها‌ترین سردار»

مهدی فخیم‌زاده کارگردان دو سریال «تنها‌ترین سردار» و «ولایت عشق» می‌گوید که ریختن حوادث تاریخی در قالب درام همیشه یک چالش سخت است.

مهدی یاورمنش: ساخت و پخش مجموعه‌های تاریخی تلویزیون به سال‌های پیش از انقلاب باز می‌گردد؛ «دلیران تنگستان» و «سلطان صاحبقران» دو نمونه بارز از این سریال‌ها هستند که در دهه 50 خورشیدی تولید شدند. حتی در آن دوره، تهیه و تولید سریال‌های مذهبی هم اگر چه امری نادر بود، اما سابقه داشت که از آن میان می‌توان به مجموعه تلویزیونی «طفلان مسلم» اشاره کرد. 

اما در سال‌های پس از انقلاب و از‌‌ همان ابتدای دهه 60، تلویزیون ایران که با نام تازه سیمای جمهوری اسلامی فعالیت می‌کرد، رویکردی جدی‌تر به موضوعات تاریخی از خود نشان داد. سریال‌های «هزار دستان»، «سربداران» و «کوچک جنگلی» از جمله این سریال‌ها بودند.

اما با پایان جنگ و افزایش بودجه صدا و سیما، ساخت سریال‌های پر خرج‌تر و بزرگ‌تر، سرعتی فزون‌تر یافت. در این میان نگاه ویژه به تاریخ اسلام و زندگی ائمه بیش از دیگر موضوع‌ها مورد توجه سیاست گزاران و تصمیم گیران شبکه‌های گوناگون سیما قرار گرفت. در ابتدای دهه 70، سریال «امام علی» روی آنتن شبکه یک سیما رفت و با توجه به استقبالی که از آن شد، ساخت مجموعه‌های مذهبی در تلویزیون شتاب گرفت.

«تنها‌ترین سردار» و «ولایت عشق» که به زندگی و شهادت امام حسن (ع) و امام رضا (ع) می‌پرداختند، دو سریال دیگری بودند که با کارگردانی مهدی فخیم‌زاده در دهه 70 خورشیدی تولید و پخش شدند. از این دو سریال، «ولایت عشق» موفقیت بیشتری در جذب مخاطب انبوه تلویزیون کسب کرد و نقدهای مثبت تری هم از سوی منتقدان گرفت. 

در آستانه 28 و 30 صفر، سالروز شهادت امام حسن (ع) و امام رضا (ع)، گفت‌و‌گویی با مهدی فخیم‌زاده انجام داده‌ایم که دو محور اصلی آن شرایط تولید سریال‌های تاریخی و چگونگی تبدیل حوادث تاریخی به درام‌های تلویزیونی و سینمایی است.

بعد از دو سریال «تنها‌ترین سردار» و «ولایت عشق» دیگر هیچ کار تاریخی برای تلویزیون نساختید. چرا؟

 چون فکر نمی‌کنم الان دیگر بشود سریالی مثل «ولایت عشق» را در تلویزیون ساخت. چند سالی است که تولید کارهای تاریخی در صدا و سیما با مشکلات زیادی روبروست. من بعد از «ولایت عشق» زیر بار ساخت هیچ سریال تاریخی دیگر نرفتم.

به چه دلیل؟

 روشی که در دهه 70 کار می‌کردیم، به صورت امانی بود. یعنی ما خرج می‌کردیم و فاکتور‌ها را می‌بردیم و پولش را می‌گرفتیم. اما روش حالا برآوردی است که برای کارهای تاریخی جواب نمی‌دهد. با این وضعیت تورم، نمی‌توان بودجه یک کار تاریخی را برآورد کرد. وقتی برای مثال تنها چوب، پارچه و دیگر وسایل و مواد مورد نیاز دکور در طول یک سال 50 درصد گران می‌شوند، چگونه می‌شود از برآورد حرف زد. برای همین حالا اصلاً نمی‌توان سریالی مثل «تنها‌ترین سردار» یا «ولایت عشق» را ساخت.

یعنی تنها به دلیل مالی و شیوه برآورد بودجه بوده است که دیگر کار تاریخی نکرده‌اید؟ 

علاوه بر این‌ها که گفتم، تولید سریال‌های بزرگ تاریخی یک گروه حرفه‌ای می‌خواهد. برای مثال در «ولایت عشق» محمدﻣﮫﺪی ﺣﯿﺪرﯾﺎن (مدیر عامل سیما فیلم)، پروانه پرتو (تهیه‌کننده) و علیرضا رضا داد (مدیرتولید سیما فیلم) یک تیم حرفه‌ای تولیدی را شکل داده بودند که زمینه کار من را به بهترین وجه فراهم می‌کردند. همچنین دکتر علی لاریجانی به عنوان رئیس صدا و سیما نقش بسیار پر رنگ و مهمی در تولید این سریال داشت. بدون او اصلاً سریال «ولایت عشق» به ثمر نمی‌رسید.

آن زمان برای تولید سریال «ولایت عشق» قرار بود آستان قدس رضوی هم مشارکت داشته باشد که‌‌ همان ابتدا با صدا و سیما مشکل پیدا کرد و کنار کشید. این اتفاق مشکل مالی برای کار شما پیش نیاورد؟ 

مشکل آستان قدس با صدا‌و‌سیما نبود، با من بود. قرار بود آستان قدس در حد 50 درصد یا حتی بیشتر در تامین هزینه‌های تولید مشارکت کند. در مرحله‌ای که هنوز فیلمبرداری شروع نشده بود، اعضای هیئتی از آستان قدس که فیلمنامه را خوانده بودند، در دیداری که با من داشتند، تقاضای تغییر سناریو را کردند که شدنی نبود. برای همین از کار کنار کشیدند که البته دکتر لاریجانی گفت نگران نباشیم و صدا‌و‌سیما تمام هزینه‌ها را تامین خواهد کرد که همین طور هم شد. 

سریال «تنها‌ترین سردار»

مشکل نمایندگان آستان قدس با فیلمنامه چه بود؟ 

من با شورای تاریخ اسلام سیما فیلم که در آن چهره‌های بزرگ علمی و ادبی عضو بودند، توافق کرده بودیم از مرگ هارون و جانشینی امین و درگیری مامون با او داستان سریال را شروع کنیم. در واقع قرار بود بخش دوم امامت امام رضا (ع) پیرامون سال‌های 193 هجری تا 203 هجری را به تصویر بکشیم. اما نمابندگان آستان قدس اصرار داشتند 10 سال اول امامت امام رضا (ع) هم در فیلمنامه گنجانده شود که من توضیح دادم آن بخش از زندگی امام هشتم بیشتر به درس و تربیت شاگردان می‌گذرد که نمی‌توان آن را در قالب درام ریخت. تاکید کردم تاریخ با تئا‌تر و فیلم تفاوت دارد و باید در آن از بعضی چیز‌ها صرف نظر کرد. با این حال آنان نپذیرفتند و از کار کناره گرفتند.

اینکه گفتید، دریچه خوبی به بحث اصلی ما می‌گشاید که‌‌ همان ارتباط و نسبت تاریخ با دنیای درام است. شما که دو سریال «تنها‌ترین سردار» و «ولایت عشق» را کار کردید، ریختن حوادث تاریخی در قالب درام را چقدر سخت یافتید؟ 

کارهای تاریخی وقتی می‌خواهند دراماتیک شوند، مشکلات خودشان را دارند، چرا که وقایع تاریخی قسم نخورده‌اند دراماتیک رخ دهند. درام الگوهایی دارد؛ مثل نقطه برخورد، طرح و گسترش، شخصیت‌هایی که شناسنامه پیدا می‌کنند، چگونه به کشمکش برسیم و... که با سیر حوادث تاریخی همیشه تطابق ندارند. با این حال یک اصل مسلم است که باید رعایت کرد؛ اینکه هیچ درامی نباید به تاریخ خیانت کند و واقعیت‌ها را وارونه جلوه دهد. تازه وقتی به شخصیت‌های مذهبی و ائمه می‌رسیم، کار تاریخی خیلی سخت‌تر می‌شود.

با این حساب یک اثر تلویزیونی یا سینمایی آیا اجازه انتخاب و دست چین کردن حوادث تاریخی را دارد؟ 

باید ظرفیت‌های روایی سینمایی، تئاتری و تلویزیونی را هم در نظر بگیریم. بعضی از وقت‌ها یک رخ داد تاریخی در قالب درام شکل مناسبی پیدا نمی‌کند. برای مثال در «ولایت عشق» ازدواج امام با دختر مامون را از داستان حذف کردیم، چون در قالب سریال ما جلوه خوبی پیدا نمی‌کرد. شما می‌دانید از نظر تاریخی در واقع این دختر به خانه امام فرستاده می‌شود تا جاسوسی آن بزرگوار را بنماید. پیچیدگی ماجرا باعث می‌شد نتوانیم به خوبی ابعاد آن را نشان دهیم و بهتر دیدیم از آن صرف نظر کنیم. 

یا ماجرای ضامن آهو هم که در کلام و شعر و داستان خوب منتقل می‌شود اما در کار ما جواب درستی نمی‌داد و شاید به ضد خودش تبدیل می‌شد.

 یا تاریخ روایت‌های متفاوتی از یک ماجرا دارد و ما مجبور به انتخاب یکی از آن‌ها هستیم. یک مثال دیگر از «ولایت عشق» می‌زنم. در تاریخ افراد مختلفی نام برده می‌شوند که در هیئتی که مامون برای آوردن امام رضا (ع) به مدینه فرستاده عضو بوده‌اند. اما من در سریال نمی‌توانستم هر کسی را در فیلمنامه بگنجانم. باید آن شخصیت تاریخی را برای این کار انتخاب می‌کردم که پیش از آن به تماشاگر معرفی کرده باشم.

سریال «ولایت عشق»

یا در پیمان نامه امام رضا (ع) و مامون که در عیون الاخبار شیخ صد وق آمده، از مامون به عنوان امیر المومنین یاد شده است که ما نمی‌توانستیم به آن اشاره کنیم. ما در کارهایی مثل «ولایت عشق» و «تنها‌ترین سردار» هم زمان باید مواظب تاریخ، شرع، اعتقادات مردم و اصول هنری باشیم.

با این حال فکر می‌کنم می‌شد بیشتر روی شخصیت‌های منفی این دو سریال به ویژه «ولایت عشق» کار کرد. برای مثال مامون شخصیتی تاریخی است که به زیرکی، با سوادی و اطلاعات علمی‌اش مشهور است. اگر این ویژگی‌ها در مامون پر رنگ‌تر می‌شد، تقابل او با امام رضا (ع) هم شکل دراماتیک تری به خود می‌گرفت. 

محور اصلی سریال «ولایت عشق» امام رضا (ع) بود. با اینکه مامون شخصیت تاریخی بسیار پیچیده‌ای داشته، بسیار باهوش، با سواد و زیرک بوده و نهضت ترجمه علوم از تمدن‌های یونان، ایران و هند را گسترش داده است، اما بیش از این اگر به آن می‌پرداختیم، رشته کار از دست ما در می‌رفت. مامون باید در ارتباط با امام تعریف می‌شد و نه چیزی خارج از آن.

 برای ما این مهم بود که مامون می‌خواست از محبوبیت و جایگاه امام برای حکومت خودش استفاده کند. او دنبال این بود تا گرایش‌ها و جنبش‌های شیعی را در صف هواداران خود قرار دهد یا خاموش کند. برای همین حتی با تهدید از امام می‌خواهد ولایت عهدی را بپذیرد.

در سریال «ولایت عشق»، شخصیت‌های تاریخی ایرانی نقش پر رنگی داشتند. در آوردن این شخصیت‌ها با توجه جایگاه‌شان در سیر حوادث چالش بر انگیز نبود؟

 در مورد نقش و چهره شخصیت‌های ایرانی تا آنجا که امکان داشت، سعی کردم به نقش پر رنگ آن‌ها در سیر حوادث تاریخی توجه کنم. در واقع حرمت آنان را نگه داشتم. حتی در مورد شخصیت فضل بن سهل (با بازی اکبر زنجانپور) که اهداف ملی گرایانه داشته و می‌خواسته حکومت عباسیان را تضعیف کند، چهره منصفانه‌ای را ترسیم کردم. او هم مثل مامون می‌خواسته از امام در جهت اهداف خود استفاده کند که چون امام رضا (ع) همراهی نکرده، با او به مقابله برخاسته است. دشمنی فضل و امام از نظر تاریخی قطعی است. وقتی سریال به این دشمنی می‌رسد، دیگر نمی‌شود کاریش کرد. با این حال در صحنه مرگ او، من فضایی احساسی و حتی تا حدودی حماسی را خلق کردم.

منبع:خبرآنلاین